Wat we weten is dat de wormen onder de 10 graden bijna niets meer eten. Onder de 4 graden gaan ze zelfs in een soort winterslaap. Dat betekent dus dat je gedurende die echte koude vorstperiodes je wormen minder tot niets mag voeren. Wil je ook in de winter je GFT blijven omzetten in compost? dan zul je moeten zorgen dat de temperatuur in je wormenbak boven de 10 graden blijft. Dat kan natuurlijk door je bak binnen te zetten. Of door andere maatregelen zoals in dit artikel beschreven.
Isoleren
Wormen produceren zelf veel warmte. Als het kouder wordt trekken ze naar elkaar toe, als ijsberen op de zuidpool. Ze houden zich warm door te blijven bewegen. Met een goede isolatielaag houd je die warmte dus in je bak.
In een houten bak zoals bijvoorbeeld de wormenkruk of houten wormentoren, zal de temperatuur binnen in de bak dus langer boven de benodigde 10 graden blijven.
De aerobin heeft een echte isolerende wand, dus die is het beste geschikt om buitem bij lagere temperaturen te composteren. Zorg wel dat je voor aanvang van de winter de aerobin goed gevuld hebt. Luchtig en vochtig,voor een goede warmteontwikkeling en isolatie.
Bij de Balkonton Cassic zorgt de aarde rondom de wormenbuis voor extra isolatie. Bij de kunststof stapelbakken zoals de ronde wormenbak kun je de bak in bubbeltjesplastic of een oude deken wikkelen.
Stel je compostoogst uit tot het voorjaar
De compost die in je wormenbak zit vormt zelf ook een natuurlijke isolatielaag. De wormen hebben daarin meer bescherming dan in een net geleegde bak. Stel je compostoogst indien mogelijk dus uit tot het voorjaar.
Lekker in het zonnetje
Verplaatsbare wormenhotels zet je in de winter in de zon, zoveel mogelijk uit de wind. In de zomer geldt natuurlijk het tegenovergestelde. Goed geïsoleerde bakken (zoals de Balkonton Classic en de Aerobin) hoef je uiteraard niet te verplaatsen.
Hoe kouder hoe meer eitjes de wormen leggen
Zodra het koud begint te worden gaan wormen meer eitjes leggen. Als zelfs in het midden van een wormenbak de temperatuur onder het vriespunt daalt zullen de wormen natuurlijk uiteindelijk toch doodvriezen. Door de warmte die ze zelf produceren gecombineerd met de warmte van het reguliere composteerproces, komt dit, zeker in een geïsoleerde bak, gelukkig zelden voor.
Op die manier kan de wormenkolonie een vorstperiode overleven, terwijl individuele wormen wel sterven. In het voorjaar heb je dus vaak een overvloed aan nieuwe wormen.
Dit herstel gaat wel makkelijker met hulp van een wormenbak (her)startpakket. Deze bevat kweekgrond waarin de eitjes goed gedijen, en wormenkrachtvoer dat je wormen makkelijk verteren.
Balkonton Classic en Aerobin zijn goed geisoleerd
Mijn eigen ervaring is dat de compostwormen lekker knus in het midden van de Balkonton Classic makkelijk overleven. De enige keer dat een populatie is gestorven, was toen ik een Balkonton Classic uit de regen had staan, geen voedsel had toegevoegd, en hem dus helemaal had laten uitdrogen. Zorg dus dat de aarde wel vochtig blijft. Ofwel door af en toe wat snijafval erin te gooien, ofwel door af en toe wat water erbij te doen.
Ook de compostwormen in de Aerobin komen makkelijker de winter door, zeker in een volle bak. Verder zal het wormenparadijs ook meer bescherming bieden dan de kunststof wormenbakken.
Ik heb mijn Bokashi-emmer leeggestort, flink schoongesopt en daar een tijdelijk wormen-winterverblijf van gemaakt. In de winter valt de fermentatie in die Bokashi bijna helemaal stil, dus dan staat dat spul ook maar eindeloos in die emmer niks te doen. Terwijl hij kant-en-klaar bruikbaar is als wormenhuis, met aftapkraantje etc. Neemt binnenshuis toch wat minder plek in dan een hele Balkonton. Ze zitten er nu een paar weken in en ze hebben het naar hun zin (dus ze kruipen er niet uit).
Hallo Hansje,
Die Bokashi emmer staat toch in je keuken? Hoe kan het dan dat de fermentatie stil valt? Of staat hij buiten?
Begrijp ik het goed dat je die bokashi-emmer nu met wormen binnen hebt gezet? Krijgen de wormen dan genoeg zuurstof?
Hou je ons op de hoogte of de wormen er alsnog uit komen kruipen? Ik heb begrepen dat Eisenia fetida niet zo reislustig is en in de bak blijft. Maar als je een wormenmix hebt met bijvoorbeeld de dendrobeana dat die wormen wel op ‘ontdekkingsreis gaan. Dus waarschijnlijk heb je de Eisina
Dank voor het delen van je tip
De Bokashi staat in de keuken, maar als je de gefermenteerde drab daarna buiten op de composthoop gooit blijft het daar in de winter maanden onveranderd vies liggen wezen. Dus ik heb m schoongemaakt en de wormen erin gestopt. De deksel leg ik er los op, dan zit er wel een kiertje in. En ik check m bijna elke dag, dus dan is hij weer even open geweest.
Ze gaan als een speer: inmiddels heb ik het gezelschap over twee Bokashi’s verdeeld. Ze kruipen wel regelmatig tegen de wand op en dan is het me niet altijd duidelijk of dat komt door te weinig voedsel of teveel vocht. Of te weinig zuurstof? Meestal mik er dan maar gewoon een berg krantensnippers en een wat groenafval bij. En omdat de bak open was (en er dus veel licht is) schuiven die wormen al snel weer naar beneden.
Hoi Hansje,
Ik had begrepen dat je Bokashi, zodra het klaar is kan begraven in de grond. Ik snap dat als de grond bevroren is, dat geen optie is. Maar meestal kan je het wel begraven en dan is het na een aantal maanden vanzelf door de natuur opgenomen en verspreid. Misschien valt dat eens te proberen? Dan heb je die ‘stinkzooi’ niet op je gewone composthoop liggen.