Nieuwe regels voor wormcomposteren: Wat mag nog wel en wat niet?

Heb je een wormenbak thuis, op school of kantoor, of in de buurt? Dan heb je misschien gehoord dat de regels rondom wormcomposteren zijn veranderd. Wormen vallen nu officieel onder ‘vee’, en dat heeft best wat gevolgen. Maar wat betekent dit nou eigenlijk in de praktijk? En moet jij iets regelen bij de overheid?

Ik heb het voor je uitgezocht en leg het hieronder simpel uit.

Spoiler alert: Als je gewoon thuis een privé-wormenbak hebt is er niets aan de hand.

Wat is er veranderd?

De overheid ziet compostwormen nu als vee, en hun poep (de compost) als dierlijke mest. Dat klinkt misschien gek, maar dit betekent dat er ineens allerlei regels van toepassing zijn die eigenlijk voor boeren bedoeld waren.

Met name voor buurtinitiatieven betekent dat, dat ze een NVWA erkenning en een omgevingsvergunning moeten aanvragen.

Daarnaast zijn de nieuwe verplichtingen afhankelijk van waar je je wormen houdt en met hoeveel mensen je dit doet.

Moet ik iets aanvragen?

Of je een omgevingsvergunning en/of een NVWA-erkenning nodig hebt, hangt af van de situatie. Hier zijn de drie meest voorkomende gevallen:

1. Thuis composteren met een wormenbak

Goed nieuws! Als je thuis een wormenbak hebt en alleen afval van je eigen huishouden composteert, hoef je niets aan te vragen. Dit valt onder ‘huishoudelijk afval’, en daar gelden deze strenge regels niet voor.

2. Een wormenbak op school of kantoor

Wil je op school met de kinderen afval composteren met wormen? Of heb je een wormenbak op kantoor voor de koffieprut en fruitresten? Dan hangt het af van waar de compost naartoe gaat:

✅ Gaat de compost naar een siertuin (bomen, bloemen, kamerplanten, struiken)? Dan heb je géén NVWA-erkenning nodig en mag je de wormen gewoon voeren met groente- en fruitafval. Het verhitten van het afval is niet verplicht.

❌ Gaat de compost naar een moestuin (waar groente of fruit wordt verbouwd)? Dan moet de school wél een erkenning bij de NVWA aanvragen, en moet het wormenvoer eerst worden verhit tot 70 °C.

Daarnaast kan er ook een omgevingsvergunning nodig zijn, afhankelijk van de gemeente. In de praktijk wordt hier niet op gehandhaafd. Zeker als het om een klein wormenhotel gaat of een wormenhotel dat binnen staat.

3. Een buurtwormenhotel

Hebben jullie in de wijk een wormenhotel waar meerdere huishoudens hun GFT-afval naartoe brengen? Dan wordt het officieel gezien als een soort kleine composteerinstallatie. Dit betekent dat je zowel een erkenning bij de NVWA als een omgevingsvergunning van de gemeente nodig hebt. Dat kan het best ingewikkeld maken.

Wat betekent dit in de praktijk?

In de praktijk zal er zeer waarschijnlijk niet gehandhaafd gaan worden op scholen en bedrijven die een kleine of mobiele wormenbak hebben staan. Zie je het al voor je: Opsporingsambtenaren die gaan controleren hoeveel compostwormen in de compostbak zitten? Een gewone compostbak mag namelijk wel. En daar zitten (als het een goed werkende compostbak is) ook altijd al wat wormen en ander bodemleven in.

Of neem de situatie waarbij je een compostbuis in de plantenbak of aarde hebt, zoals de Balkonton Classic of de terracotta buis: In de buis stop je je GFT afval. Dat mag. Maar als je er wormen instopt is het een wormenbak en dat mag niet. maar wat nu als die wormen gewoon al in je bodem leven en alleen komen eten in je wormenbuis?

Bovendien zitten ambtearen niet te wachten op extra werk en vinden ze het zelf in veel gevallen ook een onzin maatregel.

Als je echt een groot bouwwerk gaat plaatsen kan die omgevingsvergunning toch een struikelblok worden. Zeker als je ook nog de wormenbak samen met anderen gaat gebruiken (zoals bij een buurt initiatief). In de gemeente Amsterdam worden op dit moment geen nieuwe buurtinitiatieven maar toegestaan. De huidige initiatieven worden gedoogd.

Wil je weten wat dit voor jouw situatie betekent? Check dan even bij je gemeente of de NVWA. En laten we hopen dat er snel uitzonderingen komen voor kleine, duurzame initiatieven!