Balkonton: al composterend tuinieren
’Pret met de Balkonraket’ was de kop van een persbericht dat we onlangs ontvingen van Dutch Designstarter. Inmiddels luistert de Balkonraket naar de naam Balkonton.
Het ding is ontworpen om biologisch tuinieren voor iedereen bereikbaar te maken en de GFT-afvalstroom te verminderen. Het concept maakte de woonredacteuren van DesignPress nieuwsgierig. We lenen een Balkonton, om op eigen dakterras aan de slag te gaan. Vooral groente kweken op een klein oppervlak is lastig en wie in een stad woont, heeft vaak geen compostbak of groene container. Het voelt onnatuurlijk om de aardappelschillen en droge boterhammen in een grijze vuilniszak aan de weg te zetten, als voer voor de verbrandingsoven. Bovendien: van tuinieren (op kleine, letterlijk en figuurlijk behapbare schaal) zijn we ook niet vies. Van de wormen die bij het setje moeten worden gehaald, echter wel.
Juiste gereedschappen
Maar eerst aan de slag met de Balkonton zelf. Wij kregen het kant- en klare model aangeleverd. Ze zijn voor een kleine tweehonderd euro te koop via de site www.balkonton.nl en wellicht binnenkort ook bij tuincentra. Echte groenfreaks bouwen zo’n tontuintje het liefst zelf van restmateriaal en afval, maar er is ook een tussenvorm beschikbaar. Voor 97,50 euro koop je bij Ireen Laarakker een pakket met alle materialen om de balkonton zelf te maken: een ton, de poten, schroeven, de composteerbuis, het afwateringskraantje en een deksel.
Je moet alleen beschikken over de juiste gereedschappen: verfbrander, boormachine, decoupeerzaag en steeksleutel. Wie daar hulp bij nodig denkt te hebben, kan terecht bij de workshops die Laarakker organiseert. Tijdens Dutch Design Week in Eindhoven (18-26 oktober) zijn er op zondag 26 oktober twee workshops waar je in zelf aan de slag gaat en met een klaar-om-te-beplanten ton naar huis gaat. Er zijn ook speciale workshops om samen met je kind(eren) een ton te maken.
Volgens initiatiefneemster Ireen Laarakker is de Balkonton een prima oplossing, want hij neemt weinig plek in. Het donkergroene vat biedt plek aan twintig plantjes naar keuze. Omdat het herfst is en er straks nachtvorst op komst is, blijft de keuze in plantjes redelijk beperkt. We doen een onderzoekje naar winterteelt en komen tot de keuze voor veldsla, plantjes die nu nog net gezaaid kunnen worden, zodat ze tegen de tijd dat het echt koud wordt, de temperatuur kunnen doorstaan. Je kunt ook kiezen voor andere ‘winterproof’ groenten, zoals snijbiet, winterpostelein, rucola, raapstelen of koriander. In het voorjaar zijn er veel meer mogelijkheden.
Luxe tuintje
Het ding is meer dan een luxe tuintje in kleinformaat. De basis van het vat is een zogenoemde compostbuis, een koker waarin GFT-afval gestopt kan worden. We storten de ton vol met liters biologische potgrond, als vruchtbare bodem. Een bakje wormen erbij (er zijn legio (web)shops waar je compostwormen kunt kopen) et voilà: de Balkonton is klaar om zijn werk te doen. Als de wormen straks goed hun best doen, maken ze voedselrijke compost en wormenthee. Dat laatste klinkt niet meteen aantrekkelijk. Grappend bieden we elkaar een heerlijk kopje wormenthee aan. Even Googlen leert ons dat het bruine sapje dat straks uit de onderkant van de Balkonton stroomt, vol voedingsstoffen zit. Niet weggooien dus, maar bij de planten gieten.
Maar wat is nu zo speciaal aan het ding? Ten eerste de vormgeving. Verticaal tuinieren is al een paar jaar een hype en daar past deze donkergroene ton van recyclebaar kunststof prima bij. Daarnaast zijn er wel meer systemen die groenafval omzetten in compost, maar vaak zijn dat wormentorens en compostbakken die in het keukenkastje verstopt worden. Verschil met de Balkonton is dat dit alleen een composteersysteem is en geen groentetuintje. Bovendien zijn ze bedoeld om compost te produceren. De Balkonton bedruipt zichzelf met de geproduceerde compost.
Diversiteit is goed
Wat gaat er in de buis? En hoe maken we goede compost? In een vochtige omgeving, waar het goed kan gaan broeien gaan de wormen aan de slag om van restjes groen afval voedingsrijke humusachtige substantie te maken. In de Balkonton is aan alle voorwaarden voldaan. Diversiteit is goed bij composteren, denk aan bladeren, groenten en fruit maar ook zaagsel, fijngemaakt hout, notendoppen, koffiegruis en eierschalen. De exacte hoeveelheid GFT die een Balkonton aankan is afhankelijk van meerdere factoren.
Een gemiddeld gezin dat regelmatig groenten eet zal in de winter toch nog de reguliere GFT-bak of afvalbak moeten gebruiken. Ben je single en eet je veel afhaalpizza? Vraag dan af en toe je buren om wat tuinafval. Onze heide, sierbesjes (gaultheria) en skimmia staan er mooi bij op het dakterras. Voor we iets zien van de geplante blauwe druifjes en de gezaaide veldsla en kunnen eten van de ton, hebben we geduld nodig. Nu eerst appelschillen en koffieprut verzamelen en braaf in de buis stoppen.